روان شناسی و کودکان استثنایی

جمال و جوانی
 جوان، شیفته ی اظهار وجود و دلباخته ی ابراز لیاقت و شایستگی است. برای جوان، اثبات شخصیت اجتماعی، مطبوع‏ترین و شیرین‏ترین لذّت روحی است و برای نیل به آن از هیچ تلاش و کوششی شانه خالی نمی‏کند. جوان، دوست دارد با جامعه به گونه‏ای ارتباط برقرار کند که عضو مفید، مقبول و مورد توجّهی تلقّی شود و گاه این تلقّی را از نوع لباس پوشیدن، راه رفتن، حرف زدن، معاشرت کردن و امثال آن، پی‏جویی می‏کند. مسئله‏ای که در بحث شخصیت و مقبول بودن، مورد توجّه و گفتگوی اهل اندیشه قرار گرفته و دانستن آن به حتم، برای نسل جوان مفید و سودمند است، آگاهی از منشأ شخصیت است.

 جوان برای آن که بتواند شخصیت خود را تا جایی که ممکن است بسازد و در سازگاری‏های اجتماعی موفّق شود، لازم است به منشأ شخصیت خود پی‏ببرد.

 در اسلام، خِرد و دانش، ریشه ی همه ی خوبی‏ها و نیکی‏ها و در نتیجه عوامل شکل‏دهنده ی «شخصیّت» تلقّی شده‏اند.

پیامبر اکرم می‏فرماید:

همه ی خوبی‏ها و نیکی‏ها به وسیله ی عقل نصیب انسان می‏گردد.(1)

 در فرهنگ دینی، خرد و دانش، جایگاه والا و تعیین کننده‏ای دارند و دانش‏طلبی برای مرد و زن لازم شمرده شده است؛ چون انسان، با دانش، راه و رسم درست زندگی کردن را می‏آموزد و تحت تأثیر عوامل درونی یا بیرونی، آزادی انتخاب و گزینش را از دست نمی‏دهد و خردمندانه روشی را برمی‏گزیند که محبوبیّتی پایدار، ارزشمند و شایسته ی وی را نصیبش کند. کسانی که از دانش‏طلبی و خِردورزی بهره ی مناسبی ندارند، معمولاً در رسیدن به محبوبیّت واقعی موفّق نمی‏شوند و در دام افراط و تفریط، گرفتار می‏شوند.

 محبوبیّت می‏تواند از طریق آراستگی جامه ی عمل بپوشد. طبیعی است که آراستگی، دو ساحت به هم پیوسته ی درونی و بیرونی دارد. از دیدگاه دین و بویژه اسلام، آراستگی در هر دو ساحت، توصیه شده است؛ هم کمال و رشدِ خرد و روان انسانی و تقویت شخصیّت سفارش شده و هم آراستگی و زیبایی ظاهری. در ژولیدگی و ناآراستگی ظاهری دنبال شفافیت و آرامش و آراستگی روحی و روانی گشتن، کاری بیهوده و بدون نتیجه است. چنان که بدون پرداختن به رشد و تکامل روحی و ایجاد شخصیّت درونی به دنبال مقبولیّت مردمی، از طریق آرایش ظاهری رفتن، پذیرش پایداری را به ارمغان نمی‏آورد.

 ادامه مطلب...